Mae Neon Roses, y nofel gyntaf ryfeddol gan Rachel Dawson, wedi bod yn gwneud tonnau ar draws sîn De Cymru, ac oni bai eich bod wedi bod yn byw o dan roc am yr wythnosau diwethaf, mae’n bur debyg eich bod wedi clywed amdani’n barod. Mae’r stori ddod i oed deimladwy a chalonogol hon wedi’i lleoli yng nghymoedd prydferth De Cymru, gyda chefnlenni hudolus yng Nghaerdydd, Llundain a Manceinion. Mae’r stori’n troi o gwmpas Eluned Hughes, gwraig ifanc y mae ei bywyd yn cymryd tro annisgwyl pan mae’r grŵp codi arian Lesbians And Gays Support The Miners yn cael effaith ddofn ar ei phentref. Gan dynnu ysbrydoliaeth o hanes diddorol, llai adnabyddus y streic a’r gynghrair ryfeddol a ffurfiwyd rhwng y gymuned LHDT+ a’r glowyr, mae Dawson, brodor o Abertawe sydd bellach yn byw yng Nghaerdydd, yn ymchwilio’n fedrus i ddeinameg gwleidyddol a chymdeithasol y cyfnod hwnnw ar gyfer ei ymddangosiad cyntaf trawiadol. nofel.
Un o agweddau mwyaf trawiadol y llyfr yw ei bwyslais ar gymuned a grym undod. Mae’r nofel yn tanlinellu’n rymus arwyddocâd undod yn wyneb rhagfarn gymdeithasol. Wrth i’r stori fynd rhagddi, mae themâu gwydnwch a chyfundod yn plethu’n organig â’i gilydd, gan adlewyrchu bwriadau meddylgar Dawson y tu ôl i ymgorffori’r elfennau hyn. Mae sylw Dawson i fanylion ac ymchwil hanesyddol yn disgleirio, wrth iddi beintio darlun byw o’r caledi a wynebir gan gymunedau Cymreig yn ystod y cyfnod heriol hwn mewn hanes. Trwy ymchwil manwl, gan gynnwys ymweliadau ag archifau a chyfweliadau personol, mae Dawson yn trwytho dilysrwydd i bob agwedd ar y stori, gan roi profiad gwirioneddol a throchi i ddarllenwyr. Mae taith Eluned tuag at gofleidio ei hunaniaeth queer yn gyfochrog â thwf bondiau a chyfeillgarwch o fewn y gymuned LHDT+, gan feithrin naratif dyrchafol sy'n dathlu harddwch cysylltiad dynol.
Yn y llyfr, mae’r tapestri o hunaniaeth genedlaethol wedi’i blethu’n gywrain, wrth i Dawson dynnu o’i phrofiadau Cymreig ei hun i drwytho’r naratif ag ymdeimlad dilys o le a diwylliant. Mae hi'n cydnabod hynny'n agored ynoyn a llawer o’i phrofiadau hi o fod yn Gymraes ynddi, gan adlewyrchu ei chysylltiad personol â’r stori.Drwy gydol y nofel, mae ymdrech ymroddgar i bortreadu cymeriadau Cymreig fel rhai arwrol ac urddasol, wedi’u hysbrydoli gan effaith y ffilm Pride (2014). Roedd portread y ffilm o gymeriadau ysbrydoledig yn atseinio gyda Dawson y datgelodd hi, gan ei hysgogi i lunio naratif lle mae cymeriadau Cymreig yn disgleirio fel ffigurau dewr a chlodwiw, gan fynd y tu hwnt i ryddhad comig yn unig.Ar ben hynny, mae Neon Roses yn datgelu effaith ddofn cerddoriaeth wrth lunio profiadau personol ac awyrgylch diwylliannol yr 1980au. Mae hoffter Dawson at gerddoriaeth yr 80au yn disgleirio, teimlad a etifeddwyd gan ei mam, wrth i’r nofel ddarlunio’n hyfryd rôl cerddoriaeth wrth ddal hanfod y cyfnod hwnnw.
Mae Neon Roses yn nofel ddeniadol a dyrchafol sy’n asio’n hyfryd hanes, hunaniaeth a phrofiadau queer. Trwy ddarganfod hanesion anghofiedig a dathlu pwysigrwydd cymuned a chydsafiad, mae’r llyfr yn gadael argraff ddiffuant ar ddarllenwyr, gan ein hatgoffa ni i gyd o’r cryfder sy’n gorwedd mewn undod. Mae adrodd straeon celfydd Dawson a chynrychiolaeth wirioneddol o fywydau queer yn gwneud Neon Roses yn rhywbeth y mae'n rhaid ei ddarllen i'r rhai sy'n ceisio taith galonogol o hunan-ddarganfyddiad a buddugoliaeth yr ysbryd dynol.