Gyda hanes sydd wedi’i wreiddio mewn cymryd ysbrydoliaeth o wahanol gymunedau byd-eang, ac wedi’i ddylanwadu gan amrywiaeth o fathau o symudiad a geir mewn arferion diwylliannol traddodiadol eraill, mae camp parkour yn bot toddi o amrywiaeth, un sydd wedi cael feddiannu cwiar yn y prifddinas Cymru yn ddiweddar. Gyda chlwb llewyrchus o bobl cwiar yn dod at ei gilydd yn wythnosol i helpu i adfywio athroniaeth gynhwysol y gamp, Queer Parkour Caerdydd (QPC) yn sicrhau man diogel i’r gymuned ffynnu ynddo.
Gan aros yn driw i’w wreiddiau byd-eang, sefydlwyd Queer Parkour yn 2021 gan grŵp o bobl o bob rhan o’r byd a oedd yn teimlo bod y gamp wedi’i dominyddu gan safbwynt gwrywaidd heterorywiol, cisgender, a’i fod yn ei dro yn creu diwylliant a oedd yn gwneud hynny. 'ddim yn teimlo'n ddiogel i bobl cwiari fod yn rhan ohono.
Mae un o sylfaenwyr y grŵp ‘parkour queer’ byd-eang hwn, ac unwaith eto, un o sylfaenwyr y grwp lleol hon yng Nghaerdydd, Jia Wei Lee, â gwreiddiau cryf yn y gymuned cwiar yn yr ardal hon o Dde Cymru. Wedi'u hysbrydoli gan eu hangerdd am parkour, ac yn cydnabod yr angen i wneud mwy o fannau cwiar-gyfeillgar i eraill ffynnu ynddynt, bu Jia Wei yn gweithio gyda ffrindiau i sefydlu QPC ym mis Ebrill eleni ac mae'r clwb wedi ennill momentwm yn gyflym.
Ar ôl cyfarfod â Sylfaenydd a Chyfarwyddwr Gweithredol QPC, Jia Wei, pan gymerais i ran yn un o ddosbarthiadau dydd Gwener wythnosol y clwb yn Academi Fluidity Freerun yng Nghaerdydd, fe wnaethon nhw rannu mwy gyda mi am y daith y mae’r clwb wedi’i chymryd dros gyfnod cymharol fyr o amser.
“Chwe mis yn ôl dim ond wyth aelod oedd gennym ni ac mewn gwirionedd dim ond criw o ffrindiau oedden ni’n dod i Academi Fluidity Freerun i ymarfer parkour gyda’n gilydd. Fe wnaethon ni dyfu ein dilynwyr yn organig trwy rannu ein stori ar gyfryngau cymdeithasol, ac annog eraill i ddod i ymuno â ni. Wrth i’n dilynwyr cyfryngau cymdeithasol dyfu gwelsom fwy a mwy o bobl yn dod draw i fwynhau’r gamp a’r teimlad cymunedol ac erbyn hyn mae gennym ni grŵp mawr ohonom sy’n dod at ein gilydd bob wythnos!
“Mae pethau wedi symud yn eithaf cyflym i ni gan ein bod ni eleni eisoes wedi cydweithio â Stonewall Cymru a Dyddiau Du ac rydym yn hapus iawn i fod yn grŵp cyfansoddiadol, bod yn aelodau o Rwydwaith Chwaraeon LGBTC+ Cymru a chael ein harddangos ar wefan Pride Sports Cymru.
“Rydym yn cynnal gweithgareddau wythnosol gyda’n gilydd ac un o’n prif nodau yw gwneud yn siŵr bod parkour yn gynhwysol ac yn hygyrch i bawb. Mae ein polisïau yn adlewyrchu hyn, gyda ffocws ar warantu cynhwysiant trans a dileu homoffobia, a oedd yn rhywbeth yr oeddem am wneud yn siŵr ein bod yn rhoi’r maen i’r wal o’r dechrau – fel clwb, rydym yn ymarfer yr hyn rydym yn ei bregethu ac rydym yn gwneud yn siŵr pan fydd pobl yn dod i'r dosbarthiadau y maen nhw'n teimlo'n ddiogel ac yn cael eu cefnogi. Rydym yn cynnal sesiynau hyfforddi awyr agored am ddim yn ogystal â'r un wythnosol hon, sy'n rhoi cyfle i'r bobl hynny nad oes ganddynt y sefydlogrwydd ariannol o allu talu am sesiynau hyfforddi yng nghampfa rhedeg yn rhydd, i gymryd rhan yn y clwb hefyd. ”
Disgrifiodd sylfaenydd arall, Kian Telford, sy’n Gyfarwyddwr Polisi’r clwb, ei ymwneud ei hun â QPC i mi, yn ogystal â’u hanes personol gyda’r gamp.
“Unwaith yr wythnos rwy’n helpu i roi sesiynau awyr agored am ddim o amgylch Caerdydd, Bae Caerdydd neu’r Amgueddfa Genedlaethol fel arfer, ac rwy’n defnyddio fy mhrofiad blaenorol o parkour i greu amgylchedd cynhwysol i bawb. Dechreuais i parkour yn 11 oed, ond roeddwn i'n gweld ei fod yn cis iawn, a tueddiad hetro ac roedd y diwylliant yn teimlo'n anghynhwysol i mi fel person cwiar. Gan roedd gen i broblemau iechyd meddwl ar y pryd penderfynais roi’r gorau iddi oherwydd y rheswm hwnnw. Wnes i erioed feddwl y byddwn i’n gwneud parkour eto ond dim ond oherwydd Queer Parkour Caerdydd rydw i wedi dod yn ôl i mewn iddo.”
Gan barhau i egluro pam ei bod yn bwysig cael clybiau fel hyn lle gall pobl cwiar fod yn rhydd i fwynhau chwaraeon yn yr awyr agored, yn ogystal â mannau mwy gwarchodedig dan do, rhannodd Kian â mi:
“Gallai ymosodiadau cynyddol ar bobl cwiar mewn mannau cyhoeddus weithredu i wneud y gymuned yn ofnus felly fe wnaethom benderfyniad penodol i gael digwyddiadau y tu mewn, yn ein cyfarfod ‘dal i fyny’ wythnosol yn Academi Fluidity Freerun ac yna yn yr awyr agored hefyd fel y gallwn gynrychioli ein hunain mewn gofod cyhoeddus a rhannu y cysyniad nad oes rhaid i ni guddio i deimlo'n ddiogel yn y byd wrth ymarfer chwaraeon fel pobl cwiar.
“Mae gwreiddiau’r gamp hon wedi’i wreiddio mewn athroniaeth o gynhwysiant a rhyddid ond oherwydd bod y bobl a ddaeth yn arweinwyr yn y gofod yn gyffredinol wedi penderfynu peidio â derbyn y grwpiau amrywiol o bobl oedd â diddordeb mewn cymryd rhan, aeth eu hagweddau yn groes i nodau gwreiddiol y gamp. Rydyn ni nawr yn helpu i greu chwyldro cwiar o parkour ac rydyn ni'n defnyddio hwn i helpu i ryddhau pobl queer i ffynnu mewn amgylcheddau chwaraeon a chymryd rhan mewn unrhyw beth a phopeth maen nhw eisiau."
Y cam nesaf yn chwyldro QPC yw eu hymgyrch codi arian presennol, lle maen nhw’n chwilio am gefnogaeth i godi arian i hyfforddi dau hyfforddwr cymunedol i ddarparu dosbarthiadau parkour am ddim i’r gymuned cwiar yn Ne Cymru, a gobeithio ymhellach yn y dyfodol.
Wedi'i ysgogi gan eu hegwyddor graidd y dylai pawb gael mynediad i ddosbarthiadau chwaraeon mewn mannau diogel heb gael eu cyfyngu gan gyfyngiadau ariannol, esboniodd Jia Wei fwy i mi pam eu bod yn codi arian a beth fydd yn ei olygu i ddyfodol QPC:
“Ar hyn o bryd mae Kian a minnau’n cynnal ein sesiynau awyr agored oherwydd ein bod ni’n ymarferwyr parkour hirsefydlog ond heb y cymwysterau cywir nid ydym yn gallu cynnal gweithdai, na chydweithio â sefydliadau a mentrau cymunedol eraill. Mae hyn yn ein hatal rhag gallu cael effaith fwy a dod â’r profiad rhyddhaol o parkour i fwy o bobl – nid yn unig yma yng Nghaerdydd, byddem wrth ein boddau yn cynnal digwyddiadau mewn mannau eraill yn y DU, neu ddinasoedd eraill o amgylch byd, a bydd yr arian ar gyfer yr ardystiadau hyn yn caniatáu inni wneud hynny. ”
Gan siarad o fy mhrofiad fy hun o Queer Parkour Caerdydd, mae cenhadaeth y grŵp yn cyd-fynd â’r realiti – roeddwn i’n teimlo bod croeso, cefnogaeth a dathliad i mi ar unwaith. Wnaeth neb farnu fy ymdrechion gwael ar rolio blaen, chwerthin ar fy neidiau dibrofiad na batio amrant pan oeddwn yn gwichian am uchder. A beth sy'n fwy, ges i lot o hwyl hefyd! Os gallwch chi, helpwch QPC yn eu nod o ledaenu'r ymdeimlad hwn o gymuned gefnogol i fannau mwy diogel i bobl cwiar trwy gyfrannu at eu ymgyrch codi arian, neu ewch i un o'u digwyddiadau i deimlo'r ymdeimlad hwnnw o gymuned i chi'ch hun.
Gallwch helpu i gefnogi codi arian i hyfforddwyr cymunedol Queer Parkour Caerdydd drwy gyfrannu drwy ddefnyddio’r ddolen isod:
I ddarganfod mwy am y clwb, neu i gysylltu â nhw, gallwch fynd i'w tudalennau cyfryngau cymdeithasol:
Instagram: @queerparkourcardiff