Wrth i'r cloc dicio drosodd i'r 1af o Fehefin, fe wnes i baratoi fy hun i wynebu ochr gorfforaethol Pride, gan dynnu lluniau o'r gwaethaf ohono i'w anfon at fy mhartner fel bod y ddau ohonom yn gallu rolio ein llygaid ar yr ymgyrchoedd newydd. Mae balchder yn ddathliad cymhleth, un wedi'i wreiddio mewn tristwch, ofn, gwrthryfel, ond hefyd llawenydd,a'r rhyddid i fod yn chi'ch hun.
Ym mis Mehefin 1969, ymosododd yr heddlu ar far Stonewall Inn, a dechreuodd reiat. Ym mis Mehefin 1970, ar ben-blwydd yr ymosodiad ar Stonewall, rhedodd yr 'ymdaith rhyddhad hoyw' gyntaf, fel yr oedd yn cael ei alw ar y pryd, drwy strydoedd Efrog Newydd. Mae 2022 yn nodi 52 mlynedd ers i Balchder fod yn ddigwyddiad byd-eang, wedi’i nodi gan werin queer a nonqueer, cwmnïau a nifer cynyddol o drefi a dinasoedd yn y DU (ac yn bwysicaf oll, Cymru).
Bydd Pride Caerdydd ar y 27 a'r 28ain o Awst. Hwn fydd fy Balchder cyntaf. Wrth dyfu i fyny, nid oeddwn yn rhy ymwybodol o weithgareddau queer, roeddwn yn rhy brysur yn cymryd cwisiau 'Ydw i'n Hoyw?'. Rwyf wedi gwylio Pride yn symud ymlaen o rywbeth sydd ond yn digwydd yn Brighton, jôc rhad a phwnc tabŵ, i fis Mehefin yn tyfu i fod y fis i bobl queer. Mae Pride heddiw yn adnabyddus am liwiau llachar, crys-T a wnaed yn rhad gan gorff gorfforaethol mawr sy'n darllen ‘cariad yw cariad’ ac orymdaith brysur i bawb. Er ei bod hi'n anhygoel cael mwy o dderbyniad, ar gyfer pwy mae Pride mewn gwirionedd, a beth mae wedi dod yn wirioneddol?
Mae yna agwedd hylifol tuag at Pride o fewn y gymuned queer, gyda llawen i ryngweithio, cymysgu, a phartio. Mae'n braf cael ein hatgoffa o brofiadau a rennir, nad ydym ar ein pennau ein hunain, ond, mae Pride yn ein hatgoffa o'r hanes, yr allgáu a'r golled enfawr sy'n rhan o'r gymuned queer. Er bod croeso i bawb ddathlu, mae natur Pride yn debygol o gael ei llygru am byth gan ei hanes. Ond yn 2022, ai parti neu brotest yw Pride?
Does dim modd gwadu mai gweithred o wrthryfel, galar a phrotest oedd y Pride cyntaf yn 1970. Mae Pride heddiw wedi newid, mae’r gorymdaith ond yn rhan o’r diwrnod, gwesteion cerddorol, perfformwyr drag, coctels arbenigol, mae gan Pride fwy ar gael na thaith gerdded. Ond mae’n siŵr fod ystyr Pride yn debyg i’w wreiddiau, wedi’r cyfan fe ddechreuodd fel gorymdaith goffa a phrotest i nodi ymosodiad treisgar ar y gymuned. Trwy gasglu en masse, mewn ffordd rydym yn dal i brotestio'n frwd trwy ein bodolaeth ein hunain, a thrwy gymryd gofod. Mae Pride wedi arwain at gynnydd mewn ymwybyddiaeth dros y blynyddoedd, ac er
yr hyn y gellid ei weld fel parti, rydym yn dal i brotestio. Mae bod yn queer anymddiheirol, ynddo'i hun, yn brotest yn erbyn y gorffennol, a safbwyntiau presennol rhai pobl.
Mae pwysigrwydd Pride fel protest yn berthnasol heddiw. Gyda mwy o ffigurau queer, eiconau ac enwogion, mae diddordeb cynyddol y cyhoedd yn y gymuned queer. Fodd bynnag, daw hyn gyda'i negatifau. Un mater sy’n dod i’r meddwl yw ymosodiad JK Rowling ar y gymuned Draws. Mae'n cael ei drafod ar newyddion y bore, sioeau siarad hwyr y nos ac ar bob platfform cyfryngau cymdeithasol. Er y gallai pethau fod wedi newid dros y 52 mlynedd diwethaf, ac y gall Pride deimlo’n ysgafnach, mae ein parti yn dal i fod yn brotest ac yn gwthio am gydraddoldeb a dealltwriaeth. Gobeithio cewch chi amser da a diogel, parti neu beidio, ond mae Pride yma i aros.